Artrose of Reuma | Ontdek de eerste symptomen

Aantal mensen met artrose of reuma groeit met 700 per dag. Het is van belang dat er meer aandacht komt voor een vroege diagnose van reuma. Dat is belangrijk want hoe sneller een reumatische aandoening wordt vastgesteld des te beter kan er een adequate behandeling plaatsvinden en de pijn worden verzacht.

Reuma symptomen herkennen

Het komt regelmatig voor dat mensen een bepaalde vorm hebben van reuma of artrose zonder dat de symptomen daarvan worden herkend. Ze blijven daardoor langer doorlopen met reuma klachten zoals gewrichtspijn en stijfheid. Wanneer dit echter te lang duurt, wordt er meer schade aangericht dan nodig is. Ook huisartsen stellen niet altijd direct symptomen van reuma vast bij een eerste consult. Pijn aan de knie hoeft tenslotte nog niet gelijk te wijzen op artrose aan de knie. Laat staan wanneer iemand op het spreekuur komt met klachten over moeheid en stijve gewrichten of spieren. Ze verwijzen patiënten die reuma blijken te hebben daarom soms te laat door naar de specialist. Onderzoek toont aan dat wanneer reumatische aandoeningen zoals artrose, reumatoïde artritis en weke delen reuma (fibromyalgie) vroegtijdig worden aangepakt dit de voortgang van deze ziekte afremt en mogelijke fysieke beperkingen kunnen worden tegen gegaan.

CBD olie gebruiken bij reuma en artrose

CBD olie is tegenwoordig een veelgebruikt product bij reuma en artrose klachten, maar wat is CBD olie precies? CBD olie is een volledig plantaardig en natuurlijk product. De stof CBD wordt verkregen uit de bloem en het blad van de hennepplant. Deze CBD wordt vervolgens opgelost in een natuurlijke olie, zoals olijfolie, hennepzaadolie of kokosolie en zo ontstaat CBD olie. CBD olie wordt verkocht als voedingssupplement, meestal in de vorm van olie of capsules, maar ook als bestanddeel van andere producten, zoals verzorgingsproducten voor de huid.

De hennepplant bestaat uit wel meer dan zestig cannabinoïden. Dit zijn chemische stoffen die in iedere plant voorkomen. De twee hoofdbestanddelen van de hennepplant zijn THC (Tetra Hydro Cannabidiol) en CBD (CannaBiDiol). Het menselijk lichaam bezit receptoren die een verbinding kunnen aangaan met cannabinoïden. Dit heeft effect op de werking van het lichaam. Zo is er bij gebruik van THC sprake van een psychoactieve werking in de hersenen en dit kan ertoe leiden dat je high of stoned wordt. Bij het gebruik van CBD is dit absoluut niet het geval. CBD heeft de volgende eigenschappen op het lichaam:

Anti-oxiderende en ontstekingsremmende eigenschappen
Zenuw beschermende en pijnstillende eigenschappen
Ondersteuning bij spierontspanning

CBD olie kan dus verlichting geven bij pijn en ontstekingen door reuma of artrose.

Meer praten over reuma

Met de single ‘Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder’ heeft Reuma Nederland, voorheen bekend onder de naam reumafonds, de wereldreumadag aangegrepen om reumapatiënten te helpen om de schroom van zich af te gooien en meer over hun ziekte te praten. Dat is voor veel mensen nog een moeilijke stap. De klassieker van Ramses Shaffy die nu wordt gezongen door Jared Grant, zelf reumapatiënt, moet mensen het gevoel geven niet alleen te zijn, maar een van de vele mensen die aan een vorm van reuma lijden. Door middel van een groot online koor werden reumapatiënten uitgenodigd om mee te zingen met het refrein. Reuma Nederland financiert onderzoeken naar artrose, ontstekingsreuma en jeugdreuma.

Iedere dag 700 meer reumapatiënten in Nederland

Reuma is een volksziekte die sneller groeit dan je misschien denkt. Je merkt er tenslotte niet zo veel van op straat. Kwam het vroeger regelmatig voor dat chronische reumapatiënten in een rolstoel terecht kwamen, tegenwoordig is dat veel minder het geval. Wist je dat een op de negen mensen in Nederland te maken heeft met een vorm van reuma? Dat zijn ruim twee miljoen personen. Dat aantal groeit nog steeds, iedere dag komen er zo’n 700 patiënten bij. Het merendeel van de reumapatiënten lijdt aan artrose (ruim 1,4 miljoen personen), gevolgd door artritis (ook wel reumatoïde artritis genoemd) met zo’n 250.000 patiënten. Weke delen reuma (dat ook bekend is onder de naam fibromyalgie) komt bij ongeveer 40.000 mensen voor. Niet voor niets wordt reuma dan ook beschouwd als een van de meest voorkomende volksziekten. Ook buiten de landsgrenzen is deze aandoening wijd verspreid. Zo wordt in de Verenigde Staten zelfs zo’n beetje een op de vier personen gerekend tot de groep die lijdt aan enige vorm van een reumatische aandoening. In Europa wordt het aantal mensen dat reuma heeft, geschat op 120 miljoen.

Patiënten stuiten op onbegrip

De problemen die met reuma gepaard gaan, worden vaak niet begrepen of genegeerd. Zo is gebleken uit een onderzoek van het reumafonds dat de helft van alle reumapatiënten (dus ruim een miljoen personen) heeft te maken met onbegrip. Veel mensen hebben er geen idee van wat het betekent om met reuma te leven. Omdat de aandoening een grillig verloop heeft, waarin de reumapatiënt op sommige dagen alles kan, maar op andere dagen door de pijn en stijfheid ernstig wordt beperkt, zijn mensen soms geneigd om te denken dat er sprake is van aanstellerij. Onbegrip verergert vaak de klachten. Het is eigenlijk een soort van dubbele pijn. Omgekeerd kan begrip, het serieus nemen van de klachten en belangstelling tonen voor de problemen juist de pijn verzachten. Meer begrip kweken was dan ook het thema van de voorgaande editie van wereldreumadag in oktober 2017. Om een ziekte zoals reuma te begrijpen, moet je er eerst meer van afweten. Daarom is uitgebreide informatie over dit onderwerp niet alleen leerzaam, maar ook noodzakelijk. In dit artikel gaan we uitgebreid in op alles wat te maken heeft met reuma, artrose en andere gerelateerde aandoeningen. We geven onder meer antwoord op vragen als:

Wat is reuma?
Welke soorten reuma zijn er?
Hoe kun je het behandelen?
Wat is artrose?
Wat is artritis?
Wat is weke delen reuma?
Wat is jicht?
De invloed van een gezonde lifestyle en voeding
Leven met reuma, hoe doe je dat?

Wat is reuma?

Laten we maar gelijk met de deur in huis vallen, reuma is een veelomvattend begrip. Er vallen meer dan honderd verschillende aandoeningen aan je gewrichten, spieren, pezen en botten onder. Reuma is dus eigenlijk niet meer en minder dan de algemene verzamelnaam van allerlei aandoeningen die gerelateerd zijn aan ons ‘bewegingsapparaat’. Of om het simpel te zeggen, zo’n beetje alle kwalen die niet het directe gevolg zijn van een ongeval. Gewrichtsschade vanwege een ongeval kan er overigens op termijn wel toe leiden dat er een vorm van artrose ontstaat. De algemene verzamelnaam zorgt soms voor enige verwarring. Zo kan iemand spreken over reuma aan de handen terwijl er meer specifiek net zo goed sprake kan zijn van artrose aan de handen. Wanneer reuma aan de handen echter het gevolg is van een ontsteking dan moet je het scharen onder de noemer reumatoïde artritis (RA). Hoewel artrose dus eigenlijk fundamenteel verschilt van RA vallen beide aandoeningen onder dezelfde verzamelnaam. Ook weke delen reuma, jicht, acuut reuma, spierreuma, artritis psoriatica, om er een paar te noemen, behoren tot de grote familie van reumatische aandoeningen.

We onderscheiden drie belangrijke vormen van reuma

Om door de bomen het bos nog te zien en het geheel van de reumatische aandoeningen overzichtelijk te houden, worden ze ingedeeld in drie verschillende groepen die allemaal hun eigen kenmerken hebben.

Ontstekingsreuma: zoals de naam al aangeeft, is hier sprake van ontstekingen in het lichaam waardoor de gewrichten worden aangetast.
Slijtagereuma (Artrose): hierbij zijn het kraakbeen en de gewrichten onderhevig aan slijtage waardoor beschadiging en vergroeiing optreedt.
Wekedelenreuma: bij deze aandoening doen zich vooral problemen voor in de spieren en pezen, alsook in de kapsels en gewrichtsbanden.

Verband met andere ziekten

Reuma kan zich openbaren in allerlei verschillende delen van het lichaam. Bovendien kunnen ook organen als het hart, de longen en nieren bij reuma zijn betrokken. Reuma wordt ook vaak in verband gebracht met andere ziekten. Ontstekingshaarden in het lichaam, zoals die voorkomen bij ontstekingsreuma, kunnen ook andere kwalen veroorzaken. Reumapatiënten lopen daardoor een grotere kans op hart- en vaatziekten. Dat geldt ook voor nierproblemen die een regelrecht gevolg zijn van de onderhuidse ontstekingen. Daarnaast wordt ook psoriasis in verband gebracht met een ontsteking. Psoriasis is een aandoening aan de huid waarbij veelal rode plekken en schilfers ontstaan, met jeuk als gevolg. Bij artritis psoriatica is er sprake van een combinatie tussen ontstekingsreuma en deze huidaandoening. De ontsteking kan zowel voorkomen in de handen, voeten, armen of benen.

Reuma nog niet te genezen

Er wordt volop onderzoek gedaan naar reuma en de klachten die met deze aandoening gepaard gaan. Hoewel er in de medische wetenschap inmiddels al veel meer bekend is over deze ziekte, tast men bijvoorbeeld met betrekking tot de oorzaken nog steeds in het duister. Daarnaast wordt er ook nog altijd gezocht naar manieren om artrose en andere vormen van reuma te kunnen genezen. Top op heden is dat niet mogelijk. Wel kunnen symptomen van reuma zoals (hevige) gewrichtspijn door middel van een goede behandeling aanzienlijk worden verzacht. Veel onderzoeken naar onder meer artrose, ontstekingsreuma of jeugdreuma zijn er dan ook op gericht om de behandeling te verbeteren, de kwaal eerder op te sporen en nieuwe medicijnen te testen en ontwikkelen die het leven van reumapatiënten draaglijker maken.

Wat is artrose?

Wel of geen slijtage?

Osteoartrose betekent eigenlijk gewrichtsdegeneratie. Artrose wordt dan ook beschouwd als een chronische en degeneratieve gewrichtsziekte. Dit houdt in dat deze ziekte geleidelijk ontstaat, langzaam verergert en niet overgaat. Hoewel artrose wordt geschaard onder de slijtagereuma, zorgt het woord slijtage toch voor enige verwarring. Slijtage treedt over het algemeen op wanneer iets veel wordt gebruikt. Vandaar dat artrose vaak in verband wordt gebracht met ouder worden. Maar als het puur een kwestie van slijtage zou zijn dan is het moeilijk te verklaren waarom het ook bij jonge mensen voorkomt. Het ligt blijkbaar toch iets anders. Artrose kun je daarom het best omschrijven als een reumatische aandoening waarbij de structuur van het gewrichtskraakbeen verandert en degenereert.

Aantal mensen met artrose neemt toe

Zoals we al hebben gezien wordt artrose vaak ten onrechte gezien als een ouderdomsziekte. Dat neemt niet weg dat gezien het feit dat de bevolking in Nederland aan het vergrijzen is, en artrose nu eenmaal vaker voorkomt bij ouderen, je zou mogen verwachten dat het aantal mensen met artrose de komende tijd alleen maar verder zal toenemen. Cijfers tonen ook aan dat er de afgelopen decennia sprake is van een toename van mensen met artrose. Zowel artrose aan de knie of artrose aan de heup komen vaak voor. Wanneer de heup ernstig is aangetast, kan het plaatsen van een kunstheup uitkomst bieden.

Schurende botten

Artrose kan behoorlijk pijnlijk zijn. Normaal gesproken zorgt het gewrichtskraakbeen ervoor dat botten soepel langs elkaar bewegen. Doordat er echter sprake is van degeneratie gaan de botten over elkaar schuren. Dat is geen pretje en je hoort de gewrichten soms letterlijk knarsen. Bij artrose wordt het gewrichtskraakbeen tussen de botten en de wervels steeds ruwer en gaat het allerlei onregelmatigheden vertonen. In het ergste geval kan het op sommige plaatsen zelfs helemaal verdwijnen. Dit zorgt voor veel pijn bij het bewegen. Wanneer stukjes kraakbeen loslaten, leidt dit bovendien vaak tot irritaties en kunnen er ontstekingen ontstaan.

Kraakbeen is voornamelijk water

Wist je dat gewrichtskraakbeen voornamelijk uit water bestaat dat is aangevuld met stoffen als glucosamine en chrondoitine? Het zijn gladde en soepele laagjes van slechts enkele millimeters dik. In de loop der tijd neemt de hoeveelheid water in het kraakbeen af waardoor de samenstelling stugger wordt. Dat verklaart waarom mensen naar mate zij ouder worden wat minder soepel worden. Gewrichtskraakbeen wordt na de groei vrijwel niet meer aangemaakt. Wanneer artrose optreedt, is dit dan ook een onomkeerbaar proces.

Verschillende soorten pijn bij artrose

Over het algemeen veroorzaakt artrose pijnlijke gewrichten en stijfheid. Die pijn uit zich op verschillende manieren en momenten. Beweging bijvoorbeeld kan veel pijn veroorzaken. Dit komt omdat de gewrichten vast zitten. Ergens tegenaan stoten kan ook flinke pijnscheuten tot gevolg hebben. Omdat het bot meer moet opvangen vanwege het feit dat er minder gewrichtskraakbeen aanwezig is of in sommige gevallen zelfs helemaal verdwenen, zie je dat deze breder worden of uitsteeksels krijgen. Ook dat heeft vaak pijn tot gevolg.

Twee vormen van artrose

Wanneer er voor het ontstaan van artrose geen direct aanwijsbare oorzaak is te vinden, spreekt men van primaire artrose. Secundaire artrose daarentegen heeft wel een duidelijke oorzaak. Eerder hebben we al gemeld dat artrose soms ontstaat vanwege een ongeluk. Denk bijvoorbeeld aan een breuk. Maar ook een operatie kan een beschadiging aan het gewrichtskraakbeen tot gevolg hebben. Ook overbelasting van het gewricht, bijvoorbeeld door sporten, of een ontsteking kunnen ten grondslag liggen aan secundaire artrose. In de normale structuur van het gewrichtskraakbeen ontstaan allerlei scheurtjes. Door die beschadiging wordt het normale slijtageproces versneld.

Waar komt artrose voor?

Meestal beperkt artrose zich tot een enkel gewricht. In sommige gevallen breidt het zich echter uit naar andere delen van het lichaam. We spreken van polyartrose wanneer meer dan vijf gewrichten te maken hebben met artrose.

Artrose van de knie

Is ook bekend onder de naam gonartrose. Het gewrichtskraakbeen in de knie is onderhevig aan een onomkeerbare slijtage. Door het feit dat er steeds minder veerkrachtig weefsel is te vinden aan de uiteinden van de botten kunnen deze steeds minder meer soepel bewegen. Bovendien moet het bot nu de krachten die op het gewricht komen opvangen, met veel pijn als gevolg. In sommige gevallen blijft die pijn achterwege, maar merken mensen bijvoorbeeld tijdens het sporten dat de stand van hun knie is veranderd. Een teken aan de wand dat er sprake is van gonartrose. Op tijd een arts raadplegen en een behandeling starten, kan erger voorkomen. Gonartrose is na coxartrose (artrose van de heup) het tweede meest voorkomende type artrose.

Artrose van de heup

Coxartrose zoals artrose aan het heupgewricht wordt genoemd, kan erg pijnlijk zijn. Onze heupen zijn bij vrijwel elke beweging van ons lichaam betrokken. Wanneer door slijtage aan het gewrichtskraakbeen de kop en de kom van de heup steeds meer tegen elkaar schuren, kun je je voorstellen wat een pijn dit veroorzaakt. Coxartrose, in de volksmond heupslijtage, is een veel voorkomende vorm van artrose. Stijfheid van de heup en een beperkte beweeglijkheid zijn de voornaamste symptomen. Daarnaast is er sprake van krachtverlies wanneer het been zijwaarts wordt opgeheven. Dit veroorzaakt soms een soort waggelende loop op. (Het symptoom van Duchenne)

Artrose in de handen

Artrose in de handen kun je meestal herkennen door stijfheid en pijn in de vingers. Vooral als de hand enige tijd niet heeft bewogen, kan dit optreden. Meestal zal de stijfheid minder worden naarmate de hand en vingers weer in beweging zijn.

Artrose in de vingers

Artrose in de vingers kan er voor zorgen dat je je vingers niet meer goed kunt strekken of buigen. Ook kan een gevolg van artrose in de vingers zijn dat er extra bot aangroeit waardoor het uiterlijk verandert.

Artrose in de voet

Wanneer je je voeten langdurig belast, of verkeerde schoenen draagt, kan dat artrose tot gevolg hebben. We spreken van posttraumatische artrose wanneer het gewrichtskraakbeen is beschadigd door breuk- of bandletsel. Ook bij artrose in de voet, dat zowel in de wreef als enkel kan voorkomen, is er sprake van stijfheid, pijn en zwellingen.

Artrose in de rug

Wanneer de kwaliteit van het kraakbeen bij de botten en de gewrichten in de rug achteruit gaat, is er sprake van artrose in de rug. Beweging leidt al snel tot rugpijn. Dat geldt ook voor verkeerd slapen, zitten, staan en te zwaar tillen.

Artrose in de nek

Verschillende redenen die artrose in de rug kunnen veroorzaken, zoals zwaar tillen of een verkeerde houding tijdens het werk of verkeerd liggen, zijn ook van toepassing op artrose in de nek. Het kan bij deze aandoening flink kraken en knarsen in de nek die vaak pijnlijk aanvoelt. Ook duizeligheid en hoofdpijn komen voor.

Artrose behandelen

Artrose is niet te genezen, het is immers een chronische en degeneratieve ziekte. Behandelmethoden zijn er daarom vooral op gericht om het ongemak zo veel mogelijk te verminderen. Wanneer de pijn ondraaglijk is, kunnen (natuurlijke) pijnstillers voor enige verlichting zorgen. Weten hoe je om moet gaan met deze gewrichtsaandoening is echter net zo belangrijk. Patiënten krijgen daarover advies van de ergotherapeut. Daardoor kan de patiënt zelf door middel van doelgerichte oefeningen ervoor zorgen dat de ledematen zo soepel mogelijk blijven en de strijd met pijn en stijfheid aangaan.

Fysiotherapie

Daarnaast vormt fysiotherapie een belangrijk onderdeel van de behandeling. Fysiotherapie draagt ertoe bij dat de spieren soepel en sterk blijven. Reumapatiënten zijn er dan ook bij gebaat om regelmatig bij de fysio langs te gaan. Het reumafonds pleit al enige tijd voor een uitgebreidere vergoeding van de zorgverzekeraar. Sinds fysiotherapie uit het basispakket is gehaald, zijn reumapatiënten aangewezen op een aanvullende verzekering. Zorgverzekeraars vergoeden gemiddeld echter maar 10 behandelingen. Aangezien de meeste reumapatiënten wel 25 behandelingen per jaar nodig hebben, is dit niet voldoende. Zij worden dan ook voor het voldongen feit gesteld om extra behandelingen uit eigen zak te betalen of er mee te stoppen.

Reumatoïde artritis (RA) belangrijkste vorm van ontstekingsreuma

Wanneer mensen het hebben over reuma dan bedoelen zij meestal RA. Het is een heel ander type reuma dan artrose. Hier ligt een ontsteking ten grondslag aan de kwaal. Na artrose is dit de meest voorkomende reumatische aandoening waarmee ongeveer 250.000 mensen te kampen hebben. Artritis is een auto-immuunziekte. Dit houdt in dat het lichaam zelf afweerstoffen maakt. Deze vallen vervolgens het eigen lichaam aan. In het geval van RA is dat het weefsel in een gewricht. Dat kan leiden tot een ontsteking die na verloop van tijd het gewricht beschadigd. Hoe de ontsteking precies ontstaat is niet bekend. Binnen de algemene verzamelnaam reuma, wordt RA geschaard onder de groep ontstekingsreuma.

Symptomen van reumatoïde artritis

Deze chronische gewrichtsaandoening komt vooral vaak voor in de vingers, polsen, knieën, schouders, voeten en enkels. Omdat er over het algemeen sprake is van meerdere gewrichten die aan beide zijden van het lichaam zijn ontstoken, wordt dit ook polyartritis genoemd. Gewrichtspijn en stijfheid zijn de belangrijkste symptomen. Bovendien zijn de gewrichten als gevolg van de ontsteking vaak warm en gezwollen. Daarnaast kunnen patiënten zich moe voelen en hebben zij soms last van koorts. Ook gewichtsverlies kan optreden. Een deel van de patiënten met RA lukt het binnen 1 of 2 jaar om met behulp van medicijnen de symptomen van deze aandoening onder controle te houden. Een aanzienlijk deel blijft echter, ondanks verschillende behandelmethoden, last houden van pijnlijke gewrichten.

Spierreuma

Wanneer de ontsteking in de spieren voorkomt, spreekt men van spierreuma (polymyalgia rheumatica). Dit is evenals RA een auto-immuunziekte. Vooral de spieren rond de nek en schouders zijn dan stijf en pijnlijk. Ook kan de pijn voorkomen in de heupen. Spierreuma veroorzaakt in tegenstelling tot gewrichtsreuma geen schade aan de gewrichten. Meestal gaat het binnen een paar jaar weer over.

Fibromyalgie

Spierreuma wordt overigens vaak verward met fibromyalgie (weke delen reuma) dat eveneens in de spieren voorkomt. Hierbij is er echter geen sprake van een ontsteking of een auto-immuunziekte. Wat de oorzaken van fibromyalgie zijn, is nog niet bekend. De ziekte is daarom nog niet te genezen. Wel worden een aantal risicofactoren onderscheiden. Onder meer stress, een slechte lichamelijke conditie en eerdere ziektes, zouden de kans op deze spieraandoening verhogen. Fibromyalgie komt daarnaast veel vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.

Acuut reuma

Een andere vorm van ontstekingsreuma is acuut reuma. Zoals de naam al aangeeft, komt deze ziekte opeens opzetten. Het gaat gepaard met hoge koorts, gewrichtspijn, gebrek aan eetlust, vermoeidheid, en hart- en zenuwklachten. De pijnaanvallen verplaatsen zich vaak van het ene naar het andere gewricht. Acuut reuma wordt veroorzaakt door de streptokok bacterie en volgt vaak op een keelontsteking. De bacterie heeft het, wanneer de keel weer genezen is, dan vervolgens gemunt op de gewrichten.

Jicht

Dat reuma een aandoening is die vele verschijningsvormen kent, wordt ook nog weer eens bevestigd door jicht. Ook hier is sprake van een ontsteking. In dit geval is die het gevolg van gekristalliseerd urinezuur in de gewrichten. Vanwege het feit dat er te veel zuren in het lichaam aanwezig zijn, gaat het urinezuur zich ophopen, waardoor er een ontsteking ontstaat. Jicht, dat vaker bij mannen dan vrouwen voorkomt, slaat meestal toe in de voeten.

Behandeling van ontstekingsreuma

Hoe sneller ontstekingsreuma wordt geconstateerd, hoe beter de behandeling kan verlopen. Niet voor niets was de slogan van wereldreumadag dit jaar: “Don’t delay, connect today”. In een vroegtijdig stadium van de ziekte kan een intensieve behandeling nog voor goede resultaten zorgen. Zo kan de ontsteking in de gewrichten worden bestreden, waardoor deze niet beschadigd of misvormd raken. Daarnaast is de behandeling erop gericht om pijn en stijfheid te voorkomen of verminderen. Zowel geneesmiddelen als fysio- en ergotherapie maken onderdeel uit van de behandeling. Operatief ingrijpen komt ook voor. Ontstekingsremmende pijnstillers zonder steroïden (NSAID’s) hebben meestal snel effect. Wanneer herstel uitblijft, worden vaak ook corticosteroïden voorgeschreven.

Bewegen is gezond

Reumapatiënten kunnen gelukkig zelf ook iets doen om deze aandoening draaglijker te maken. Beweging is een uitstekende manier om de gewrichten actief te houden. Nu lijkt dit misschien wat in tegenspraak met de klachten. Want door de pijn en stijfheid, vergaat je de lust om te bewegen. Echter wanneer de spieren rondom het gewricht dat is aangedaan, goed geoefend zijn, vermindert dit de pijn. Zwemmen is voor veel patiënten een prima manier om te bewegen. De spieren worden er namelijk door versterkt, zonder dat de gewrichten veel worden belast. Ook verschillende rek- en strekoefeningen hebben vaak een positief effect en zorgen voor minder pijnlijke gewrichten. Patiënten met RA zijn vaak moe. Lichamelijke activiteit draagt ertoe bij dat je minder moe wordt, zo blijkt uit een onderzoek. Bij artrose zorgt voldoende beweging er bovendien voor dat het gewrichtskraakbeen dikker en steviger wordt. Dit komt omdat beweging ervoor zorgt dat het bepaalde voedingsstoffen tot zich neemt.

Gezonde voeding

Voedsel heeft invloed op ons lichaam. Gezonde voeding kan niet alleen gunstige effecten hebben op reuma, maar ook op tal van andere ziekten. In hoeverre voeding van invloed is op de gezondheid, daarover bestaat al jaren veel discussie. Ook de wetenschap buigt zich in toenemende mate over deze vraag. Inmiddels is iedereen het er wel over eens dat voeding met veel verzadigd vet ongezond is. Dat je met gezonde voeding een ziekte kunt genezen, is helpt in ieder geval bij het voorkomen van allerlei lichamelijke ongemakken. Vaak wordt er gewezen op het mediterrane dieet dat gezonder zou zijn dan wat de gangbare kost is in Noord-Europa. Wanneer we kijken naar reuma, blijkt deze aandoening in Zuid-Europa minder heftig voor te komen dan in het noorden. Of dit volledig te danken is aan het dieet, is nog niet helemaal duidelijk. Laten we eens kijken welk voedsel een gunstig effect kan hebben op reumatische aandoeningen.

Vis: haring, zalm, makreel of sardines zijn rijk aan omega 3-vetzuren. Dat zijn goede (onverzadigde) vetten. Bovendien bevatten ze vitamine D en dat versterkt de botten. Een tekort aan vitamine D heeft meestal tot gevolg dat de reumatische aandoening ernstiger is. Ook voldoende zonlicht heeft een gunstig effect op de hoeveelheid vitamine D in ons lichaam.
Avocado en noten bevatten eveneens veel onverzadigde vetten. Daarnaast is je eten bereiden met olijfolie een gezonde optie.
Groenten zijn erg gezond. Ze bevatten veel vitaminen en mineralen. Hoe meer je ervan eet, hoe beter. Naast groenten tijdens de hoofdmaaltijd, zijn ook groentesappen en een extra slablaadje op je boterham een aanrader. Groenten als broccoli, asperges, artisjok, zuurkool of rode en witte kool hebben bovendien een gunstige invloed op je lever en nieren. Deze organen zorgen ervoor dat giftige stoffen uit je lichaam worden afgevoerd. Dat zorgt er dan weer voor dat je bindweefsel schoon en soepel blijft.
Kurkuma staat de laatste tijd steeds meer in de belangstelling vanwege de positieve werking die het zou hebben op ons immuunsysteem. Kurkuma kun je rijkelijk toevoegen aan je maaltijden en combineert bijvoorbeeld prima met broccoli. Ook een eetlepel met kurkuma, olijfolie en zwarte peper is een manier om kurkuma tot je te nemen.
Papaja en ananas bevatten veel enzymen die ervoor zorgen dat afvalstoffen uit je lichaam worden verwijderd. Je kunt verse papaja en ananas eten of er een lekkere sap van maken.
CBD olie: dit extract van de hennepplant lijkt gunstige effecten te hebben op het verzachten van de pijn. Daarnaast kan het zijn nut bewijzen als natuurlijke ontstekingsremmer. Vooral mensen die een vorm van ontstekingsreuma hebben, kunnen dus baat hebben bij het gebruik van CBD olie. Mensen gebruiken deze olie tenslotte ook omdat zij er beter door slapen. Slaapproblemen zijn vaak het gevolg van een reumatische aandoening.

Leven met reuma

Mensen met reuma kijken op een andere manier naar hun ziekte dan artsen zo blijkt uit onderzoek. Hierin werden patiënten en reumatologen vragen gesteld over onder meer de houding ten opzichte van reuma. Waar artsen vooral oog hebben voor het medische aspect en zich focussen op de diagnose en behandeling, zijn patiënten veel meer gericht op de sociale aspecten van hun ziekte en willen zij het liefst zo gezond en goed mogelijk kunnen functioneren in het dagelijks leven. Zo willen zij bijvoorbeeld niet hun baan verliezen. Het thema werken met reuma maakt nog niet of nauwelijks deel uit van de reguliere behandeling. Daar moet verandering in komen. Meer informatie en aanbevelingen wat je als reumapatiënt kunt doen om te blijven werken, zijn gewenst en zouden veel meer onderwerp van gesprek moeten zijn. Wereldwijd deden ruim 1700 reumatologen en 3900 RA-patiënten aan het onderzoek mee.

Reuma en dan?

In het kader van wereldreumadag stonden tijdens een symposium ‘reuma en dan?’ diverse zaken centraal die het leven met deze aandoening draaglijker moeten maken. Een van de onderwerpen die aan de orde kwam, was ‘positieve gezondheid’. De focus richten op wat je wel kan, is daarbij de leidraad. Reuma zorgt nu eenmaal voor beperkingen en dat accepteren kan wel even duren. Toch schiet je er uiteindelijk niets mee op door bij de pakken neer te gaan zitten. De definitie van gezondheid zoals die in 1948 door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO: “Een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn”, zet grote groepen van mensen eigenlijk buitenspel want je bent dus alleen gezond als je niets mankeert. Je zou gezondheid ook kunnen zien als het vermogen om je aan te passen aan de fysieke, emotionele en sociale omstandigheden.

Een betekenisvol leven

Grondlegger van het gedachtegoed van ‘positieve gezondheid’ is Machteld Huber. Het Institute for Positive Health zet zich in Nederland in voor een langer, gezonder en gelukkiger leven. Volgens Machteld Huber zijn er 6 elementen van invloed op je gezondheid: Lichamelijk functioneren, mentaal welbevinden, de zingeving aan en de ervaren kwaliteit van het leven, de mogelijkheden tot dagelijks functioneren en sociale participatie. Samen geven ze een helder beeld van je gezondheid. Waar in de zorg vaak alle aandacht is gericht op de klachten en hoe die kunnen worden verholpen, ligt bij positieve gezondheid de focus op de mens zelf in plaats van de ziekte. Daarbij gaat het niet om te streven naar een totaal welbevinden maar veel meer om de vraag: ‘Wat kan je nog wel?’. Wat is voor jou echt belangrijk, wat zou je willen veranderen en hoe kun je dit bereiken? Hoe zorg je ervoor dat jouw leven ondanks de beperkingen die een ziekte met zich meebrengt toch nog betekenisvol is?